Actueel Feestdagen op maat: het ruilen van officiële feestdagen

Met Pasen net achter de rug en Koningsdag, Hemelvaart en Pinksteren in aantocht, staat de kalender de komende tijd weer vol met officiële feestdagen. Voor veel werknemers betekenen deze dagen een welverdiende rustdag, maar niet voor iedereen hebben dezelfde feestdagen evenveel betekenis. In onze diverse samenleving komt dan ook steeds vaker de vraag op: kan een werknemer een officiële feestdag ruilen voor een andere dag die voor hem of haar belangrijker is?

Feestdagen en de wet: hoe zit het precies?

In Nederland zijn er geen wettelijk verplichte vrije feestdagen. Wél is er een lijst van officiële feestdagen (zoals Nieuwjaarsdag, Koningsdag, Hemelvaartsdag, etc.), maar het is aan werkgevers zelf of cao-partijen om te bepalen of deze dagen ook daadwerkelijk vrije dagen zijn. Veel cao’s en arbeidsovereenkomsten bieden standaard vrij op bepaalde feestdagen, maar dit is dus geen wettelijk recht. Dat betekent ook dat er ruimte is voor maatwerk.

Ruilen van feestdagen: een inclusieve maatregel

In een diverse werkomgeving zijn er werknemers voor wie andere feestdagen – zoals het Suikerfeest, Divali, Jom Kipoer of Chinees Nieuwjaar – meer betekenis hebben dan bijvoorbeeld Pinksteren of Tweede Kerstdag. Steeds meer werkgevers bieden daarom de mogelijkheid om een officiële feestdag te ruilen voor een alternatieve feestdag die aansluit bij de persoonlijke overtuiging van de werknemer. Dit past binnen het streven naar inclusiviteit en persoonlijke flexibiliteit, maar vraagt wel om duidelijke afspraken.

Wat moet een werkgever regelen?

Er bestaat geen wettelijk recht op het ruilen van feestdagen, dus het is aan de werkgever om hier beleid op te maken. Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn:

• Vrijwilligheid: De mogelijkheid om feestdagen te ruilen moet op vrijwillige basis zijn. Werknemers mogen niet worden verplicht hun vrije dag in te leveren.
• Gelijke behandeling: De regeling moet toegankelijk zijn voor alle werknemers en mag geen onderscheid maken op basis van geloof of afkomst.
• Transparantie: Leg het beleid helder vast, bijvoorbeeld in een personeelshandboek. Geef aan welke dagen geruild mogen worden, hoe een verzoek ingediend wordt en op welke gronden het kan worden afgewezen of goedgekeurd.
• Organisatiebelang: Houd rekening met roosterplanning, bezetting en klantafspraken. Soms kan het gerechtvaardigd zijn om een verzoek te weigeren, mits dat goed onderbouwd is.

Tips voor een werkbaar beleid

1. Wees duidelijk in communicatie: Informeer tijdig – bijvoorbeeld begin van het jaar – over de mogelijkheid om feestdagen te ruilen en hoe.
2. Documenteer afspraken: Leg goedgekeurde ruilingen vast in het personeelsdossier.
3. Wees flexibel waar mogelijk: Toon begrip voor persoonlijke voorkeuren, zonder het bedrijfsbelang uit het oog te verliezen.

Conclusie

Het ruilen van feestdagen is geen wettelijke verplichting, maar het biedt werkgevers de kans om te investeren in een inclusieve en respectvolle werkcultuur. Door ruimte te geven aan persoonlijke overtuigingen en daar duidelijke kaders voor te scheppen, laat een werkgever zien dat diversiteit niet alleen wordt erkend, maar ook actief wordt gefaciliteerd. Een duidelijk en werkbaar beleid maakt het mogelijk om feestdagen écht af te stemmen op de diversiteit binnen het team, zonder dat de organisatie in de knel komt.

Meer weten?

Wil je advies over hoe je een ruilregeling voor feestdagen zorgvuldig kunt invoeren of opnemen in je personeelshandboek? Neem gerust contact met ons op via zalait@boontje.nl – we denken graag mee.