Door Dianne van Moerkerk
08 maart 2021

Arbeidsongeschiktheid Recht op loon voor de door zelfgemaakt vuurwerk gehavende werknemer?

De wettelijke regeling met betrekking tot de loondoorbetaling bij arbeidsongeschiktheid wordt door werkgevers soms als onbillijk ervaren, zeker als de arbeidsongeschiktheid het gevolg is van risicovol gedrag van de werknemer. Een recente uitspraak van de kortgedingrechter Leeuwarden bevestigt dat er hoge eisen worden gesteld aan het stopzetten van het loon van een werknemer. In deze uitspraak ging het om een pannenlegger die buiten werktijd in zijn schuur stoffen mengde met de bedoeling daarmee vuurwerk te maken. Tijdens het proces ontploften de stoffen en liep de pannenlegger zwaar letsel op aan zijn rechterpols en -hand waardoor hij volledig arbeidsongeschikt werd. De werkgever staakte de loondoorbetaling, omdat het handelen van de pannenlegger volgens de werkgever gekwalificeerd moest worden als eigen schuld. Mocht de werkgever dit doen?

Wanneer sprake van opzet?

Uit de wet volgt dat een zieke werknemer geen recht heeft op loon indien de ziekte door zijn opzet is veroorzaakt. De kortgedingrechter overweegt dat “indien de ziekte door zijn opzet is veroorzaakt” zo moet worden uitgelegd dat het niet gaat om de strafrechtelijke vorm van opzet; er moet sprake zijn van opzet gericht op het intreden van de arbeidsongeschiktheid. Omdat de opzet van de pannenlegger niet gericht was op het verwonden van zichzelf, maar op het maken van vuurwerk, is er naar het oordeel van de kortgedingrechter geen sprake van opzet en heeft de werknemer dus recht op de wettelijke loondoorbetaling.   

Deze uitspraak bevestigt de lijn in de rechtspraak dat opzettelijk risicovol gedrag met arbeidsongeschiktheid tot gevolg, niet snel leidt tot het verlies van het recht op loondoorbetaling. In 2008 oordeelde de Hoge Raad al eens dat een zaalvoetballende werknemer die regelmatig (langdurig) ziek was als gevolg van blessures, zijn recht op loondoorbetaling behield. Ook een ongeval op de piste wordt niet snel gezien als opzet, zelfs niet als offpiste wordt geskied.

Kan de werkgever helemaal niets doen met het loon?

Het voorgaande geldt voor het wettelijke ziekengeld. De bovenwettelijke aanvulling, dus meer dan 70% van het maximumdagloon kan de werkgever wél stopzetten bij bijvoorbeeld schuld of opzet. Dit  moet dan wel zijn opgenomen in de arbeidsovereenkomst of in de cao. Er kan bijvoorbeeld worden opgenomen dat tijdens ziekte het loon tot 100% wordt aangevuld, tenzij sprake is van arbeidsongeschiktheid door ‘schuld of toedoen’ van de werknemer. In dat geval heeft de werknemer slechts recht op het wettelijke ziekengeld. Onze ervaring is dat in ieder geval in arbeidsovereenkomsten heel weinig van deze mogelijkheid gebruikt wordt gemaakt.

Ruimte voor redelijkheid en billijkheid?

Omdat de cao Bouwbedrijf geen norm geeft voor korting van de suppletie en ook in de arbeidsovereenkomst hierover niets was opgenomen, leek de pannenlegger aan het langste eind te trekken. In dit geval oordeelde de  kortgedingrechter echter dat de werkgever toch maar 70% van het loon hoefde te betalen, omdat het niet bij voorbaat viel uit te sluiten- gelet op de oorzaak van de arbeidsongeschiktheid – dat in een mogelijke bodemprocedure zal worden geoordeeld dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat de werkgever het volledige loon moest betalen.

Advies

Het is naar ons weten voor het eerst dat een rechter de werkgever op basis van redelijkheid en billijkheid de ruimte heeft geboden om af te wijken van de bovenwettelijke aanvulling. Wellicht is er sprake van een kentering in de rechtspraak en is er toch meer mogelijk voor werkgevers in de toekomst?   

Heeft u vragen over de loondoorbetalingsverplichting of wenst u advies over een mogelijke bepaling hierover in de arbeidsovereenkomst of cao, neem dan contact op met Dianne van Moerkerk  (vanmoerkerk@boontje.nl) en/of Lisa van der Geest (vandergeest@boontje.nl). Dat kan ook telefonisch via 020 – 572 7190.