Arbeidsovereenkomst Deliveroo verliest hoger beroep: maaltijdbezorgers zijn werknemers

Het Gerechtshof Amsterdam heeft op 16 februari 2021 een lang verwachte uitspraak gedaan: bezorgers van maaltijdbezorgdienst Deliveroo zijn werknemer en zijn werkzaam op basis van een arbeidsovereenkomst. Daarmee bekrachtigt het Hof de beslissing van de kantonrechter. In dit blog worden de belangrijkste overwegingen van het Hof besproken.

De uitspraak      

Kwalificatie van de overeenkomst

Het Hof bevestigt allereerst het belang het recent door de Hoge Raad gewezen arrest X/Gemeente Amsterdam. In dat arrest heeft de Hoge Raad overwogen dat bij de kwalificatie van de overeenkomst moet worden gekeken naar de elementen ‘arbeid’, ‘loon’, ‘in dienst’ (ook wel: gezagsverhouding) en ‘gedurende een zekere tijd’. Bij de beoordeling daarvan zijn alle omstandigheden van het geval relevant. De bedoeling van partijen speelt expliciet geen rol meer bij de vraag of de overeenkomst moet worden aangemerkt als arbeidsovereenkomst.

Arbeid

Dat de bezorgers arbeid verrichten, stond niet ter discussie. Wel bestond er discussie over de vrijheid die bezorgers hebben om een opdracht wel of niet te aanvaarden. Zo kunnen bezorgers zelf beslissen wanneer ze werken, om aangeboden ritten al dan niet te accepteren, zich (beperkt) laten vervangen en staat het bezorgers vrij voor een concurrerende onderneming te werken. Deze vrijheden leiden voor het Hof echter niet tot de conclusie dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Loon

Het Hof overweegt dat Deliveroo haar bezorgers betaalt voor de door hen verrichte werkzaamheden. Daarmee is voldaan aan het loonvereiste. Daarnaast betrekt het Hof in zijn beoordeling dat Deliveroo de hoogte van het loon – een vast bedrag per bestelling – steeds eenzijdig bepaalt. Bovendien is de normale situatie dat Deliveroo steeds tweewekelijks uitbetaalt, hetgeen veel lijkt op betaling van loon. Daarnaast is gebleken dat tweederde van de bezorgers niet btw-plichtig is omdat de Belastingdienst hun werkzaamheden als hobbymatig aanmerkt (omdat zij daarmee minder dan 40% van het reguliere minimumloon verdienen). Deze bezorgers beschouwen zichzelf dus – als het gaat om de omzetbelasting – niet als ondernemer, hetgeen een indicatie is voor de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst.

In dienst van

Het Hof overweegt dat voor de werkzaamheden, het ophalen en bezorgen van voedsel, weinig aanwijzingen hoeven te worden gegeven. Daarnaast wordt de inhoud van de contracten, de wijze waarop de werkzaamheden worden georganiseerd en het betaalmodel door Deliveroo (steeds) eenzijdig gewijzigd. Ook houdt een GPS-systeem voortdurend de locatie van de bezorger bij, zodra deze is ingelogd. Dat is een vergaande controlemogelijkheid, die als een vorm van gezag is aan te merken. De omstandigheid dat de bezorgers zelf de route kunnen bepalen slaat het Hof ook in de wind. De bezorgers hebben namelijk gemiddeld dertig minuten bezorgtijd per bestelling, waardoor zij slechts in beperkte mate zelf hun route kunnen bepalen. Ook de overweging dat de meeste bezorgers niet worden aangemerkt als ‘ondernemer’, maar hobbymatig werken neemt het Hof mee in zijn beslissing dat sprake is van een gezagsverhouding. Bovendien bepaalt (het Free Login-systeem van) Deliveroo in grote mate hoe de werkzaamheden worden toebedeeld.Interessant is bovendien dat het Hof in zijn overweging meeneemt dat de werkzaamheden van de bezorgers behoren tot de kernactiviteit van Deliveroo. Dit duidt volgens het Hof op de aanwezigheid van een gezagsverhouding, omdat Deliveroo een grote mate van kennis heeft van de bedrijfseigen arbeid en dus in staat is aanwijzingen te geven en gezag uit te oefenen.

Gedurende een zekere tijd en het rechtsvermoeden van art. 7:610a BW

Het Hof overweegt dat ook in het kader van een collectieve actie een beroep kan worden gedaan op het rechtsvermoeden van de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst ex art. 7:610a BW. Het Hof overweegt in dat kader dat niet is gebleken dat de bezorgers de arbeid die zij verrichten van een verwaarloosbare omvang is. De bezorgers blijken namelijk gemiddeld meer dan twintig uur per maand te werken. Naar het oordeel van het Hof is dan ook voldaan aan het element dat de arbeid gedurende zekere tijd moet worden verricht.

Overige omstandigheden

Het Hof betrekt nog enkele andere omstandigheden bij zijn oordeel. Zo heeft Deliveroo een ongevallenverzekering afgesloten voor de bezorgers en gratis een aansprakelijkheidsverzekering aangeboden. Dit past eerder bij de situatie van een arbeidsovereenkomst, dan die van een opdrachtovereenkomst, aldus het Hof. Dit geldt ook voor het feit dat de beloning van de bezorgers zo laag is dat men daarvan (bijvoorbeeld) geen arbeidsongeschiktheidsverzekering kan afsluiten.

Conclusie

Het Hof concludeert dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst.

De uitspraak is een overwinning voor vakbond FNV en bezorgers bij Deliveroo. Met een arbeidsovereenkomst hebben de maaltijdbezorgers recht op loondoorbetaling bij ziekte en arbeidsvoorwaarden van de cao beroepsgoederenvervoer. De uitspraak betekent overigens niet dat alle bezorgers van Deliveroo nu per direct een arbeidsovereenkomst hebben, dit moeten ze zelf (laten) opeisen. De FNV heeft al aangegeven dat bezorgers zich bij hen kunnen melden.

Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met Loes Wevers (wevers@boontje.nl) of Joris de With (dewith@boontje.nl). Dat kan ook telefonisch via 020 – 572 7190.