13 maart 2017

Geen onderdeel van een categorie De zzp’er als onderwerp van de verkiezingen 2017


De verkiezingen staan voor de deur. De zzp’er is een “hot item” in de verkiezingsprogramma’s. Is de Wet DBA een mislukking? Moet de VAR weer terugkomen? Wat te doen met het feit dat maar één op de vijf zzp’ers verzekerd is tegen arbeidsongeschiktheid? Hoe om te gaan met zzp’ers en pensioen? Zijn de startersaftrek en de zelfstandigenaftrek aan hervorming toe? Veel vragen waar vooralsnog geen eenduidig antwoord op te geven is. Vragen waar in het merendeel van de verkiezingsprogramma’s aandacht aan besteed is. Hierbij een overzicht van de standpunten per partij.

PvdA

In Een verbonden samenleving pleit de PvdA voor een inkomen om van te leven voor iedere “werkende”. Volgens de PvdA moeten ook zzp’ers de bescherming van het minimumloon krijgen, inclusief compensatie voor sociale verzekeringen. De startersaftrek zou stapsgewijs moeten worden omgezet in een ‘aannamebonus’. Op die manier zou de startende zzp’er er niet op achteruit gaan en zou het tegelijkertijd voor bedrijven aantrekkelijker worden om in plaats van een zzp’er in te huren een werknemer in dienst te nemen. De zelfstandigenaftrek moet volgens de PvdA worden behouden, door deze samen te voegen met de arbeidskorting. Verder stelt de PvdA dat bescherming moet worden geboden tegen het risico van arbeidsongeschiktheid in de vorm van een basisverzekering voor alle zzp’ers op basis van onderlinge solidariteit. Tot slot constateert de PvdA dat zzp’ers iedere arbeidsrechtelijke bescherming ontberen en dat risico’s met betrekking tot arbeidsomstandigheden, arbeidstijden en sociale zekerheid en minimum inkomen niet geregeld zijn. De PvdA belooft dit te gaan verbeteren.

VVD

De VVD pleit in Zeker Nederland voor meer ruimte voor zzp’ers. “De Zzp’ers zijn een groeiende groep mensen die niet in dienst zijn van een bedrijf, maar bewust voor zichzelf beginnen”, aldus de VVD. “Iemand die bewust kiest voor zelfstandigheid, moet natuurlijk zo veel mogelijk ruimte krijgen; want met minimale verplichtingen heb je maximale ruimte om te ondernemen”. Een zzp’er moet volgens de VVD zelf kunnen bepalen waartegen en hoe hij zich wil verzekeren. De zelfstandigenaftrek moet volgens de VVD worden behouden. De Belastingdienst moet zekerheid en duidelijkheid bieden en schijnzelfstandigheid aanpakken, maar de echte ondernemer niet in de weg zitten. De VVD wil dat voor zowel de opdrachtnemer als de opdrachtgever vooraf duidelijkheid bestaat over de voorwaarden waaronder de opdrachtnemer als zzp’er aan de slag kan.

D66

In Samen Sterker, kansen voor iedereen geeft D66 de zzp’er de ruimte, wordt er gepleit voor behoud van de zelfstandigenaftrek en staat beschreven dat het voor de zzp’er eenvoudiger moet zijn om zich vrijwillig te verzekeren en te sparen voor pensioen. D66 laat zich ook uit over de afgeschafte VAR en de “met veel bureaucratische rompslomp en onduidelijkheid” gepaard gaande Wet DBA. D66 wil daarom “zo snel mogelijk een sterk versimpelde verklaring invoeren waarmee zelfstandigen hun status kunnen bevestigen – een zelfstandigenverklaring. Uiteraard met handhaving en duidelijke straffen in geval van misbruik”.

SP

In Pak De Macht stelt de SP te willen voorkomen dat mensen gedwongen als zelfstandige aan de slag moeten. Voor zzp’ers wil de SP de sociale zekerheid verbeteren, onder meer door een goede en betaalbare verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. Zzp’ers kunnen zich daarbij verzekeren via de WIA, onder dezelfde voorwaarden als werknemers. Stukloon wil de SP verbieden.

GroenLinks

Tijd voor verandering is de titel van het verkiezingsprogramma van GroenLinks. Volgens deze partij moet “de doorgeslagen flexibilisering” worden gestopt. Zzp’ers zouden zich verplicht moeten verzekeren voor arbeidsongeschiktheid en gemakkelijker voor hun pensioen kunnen sparen. “Als je als zzp’er arbeidsongeschikt raakt dan moet je verzekerd zijn van inkomen en zorg. Je moet de kans krijgen om weer aan de slag te gaan. Dat laten we niet aan de markt over. Dat is een kerntaak van de overheid en een verantwoordelijkheid van ons allemaal.

PVV

In Nederland weer van Ons! meldt de PVV niets over de positie van de zzp’er.

CDA

In Keuzes voor een beter Nederland benoemt het CDA de ongelijkheid tussen werknemers in vaste dienst en zzp’ers. “De eerste groep betaalt voluit mee aan de collectieve voorzieningen van onze verzorgingsstaat, terwijl de groep zzp’ers vaak aanzienlijke fiscale kortingen krijgt zonder mee te betalen aan collectieve regelingen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid”. Ook de ongelijkheid tussen de “kleine groep” zzp’ers die wel van de voordelen geniet van een flexibel contract en de groep “verpleegkundigen, metselaars of kantoorpersoneel die hun banen zien verdwijnen en daarna als flexwerker hetzelfde moeten gaan doen” wordt genoemd. Om deze ongelijkheid te overbruggen wil het CDA duurzame arbeidsrelaties bevorderen en de “doorgeschoten flexibilisering” keren. De zelfstandigenaftrek zou voorwaardelijk moeten worden en alleen volledig moeten worden toegekend als de zzp’er een minimumbedrag opzij legt voor de eigen pensioenvoorziening. Het CDA introduceert één basisverzekering voor ziekte en arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden. Ook zzp’ers moeten daar financieel aan bijdragen en kunnen bij arbeidsongeschiktheid een beroep doen op deze regeling.

ChristenUnie

Hoopvol Realistisch, Voorstellen voor een samenleving met toekomst, aldus de ChristenUnie. De VAR moet terug, want modelovereenkomsten werken volgens de ChristenUnie niet. Veel zzp’ers zijn nauwelijks verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid of ziekte. Naast het feit dat dit grote risico’s met zich brengt, maakt dit zzp’ers ook goedkoper dan werknemers. Hierdoor ontstaat er een ongewenst, ongelijk speelveld op de arbeidsmarkt. Zzp’ers krijgen een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering op minimumniveau met een wachttijd van 8 weken die een inkomen op het bestaansminimum garandeert. Zzp’ers kunnen zich bijverzekeren tot de hoogte van hun inkomen. Het treffen van een pensioenregeling blijft de eigen verantwoordelijkheid van de zzp’er.

SGP

Stem vóór het leven, aldus de SGP. Volgens de SGP heeft de zzp’er geen verplichte pensioenregeling nodig en geen verplichte verzekering tegen het risico op arbeidsongeschiktheid of werkloosheid. De fiscale aftrek blijft voor alle zzp’ers beschikbaar, maar wordt meer gericht op de opstartfase. Wanneer zzp’ers financieel in de problemen komen, is ook voor hen de bijstand het aangewezen vangnet. Na een periode van vijf jaar worden deze meer in lijn gebracht met de belastingdruk voor werknemers, rekening houdend met de extra risico’s van ondernemers.

50plus

De enige partij die echt voor de ouderen opkomt, 50plus, schrijft in haar verkiezingsprogramma dat “het MKB en het toenemend aantal zzp’ers de basis zijn van onze economie. Deze ondernemende mensen verdienen meer steun, bescherming en hulp van de overheid. Ondersteuning pensioenfonds voor ondernemers”.

Tot slot

Schematisch ziet het bovenstaande er als volgt uit.

Vooraf toets zelfstandigheid Startersaftrek Zelfstandigenaftrek Arbeidsongeschiktheid Pensioen
PvdA Onduidelijk Stapsgewijs omzetten in een “aanname-bonus” Behouden + verhoging fiscale arbeidskorting voor werknemers Bescherming d.m.v. een basisverzekering o.b.v. onderlinge solidariteit Onduidelijk
VVD Ja Onduidelijk Behouden Vrijwillig verzekeren Onduidelijk
D66 Ja, met sterk vereenvoudigde procedure t.o.v. de voormalige VAR Onduidelijk Behouden Vrijwillig verzekeren moet eenvoudiger worden Sparen moet eenvoudiger worden
SP Onduidelijk Onduidelijk Onduidelijk Verzekering moet goed en betaalbaar zijn Onduidelijk
GroenLinks Onduidelijk, er moet wel meer zekerheid komen Onduidelijk Onduidelijk Verplichte verzekering Sparen moet eenvoudiger worden
PVV Onduidelijk Onduidelijk Onduidelijk Onduidelijk Onduidelijk
CDA Onduidelijk Onduidelijk Moet voorwaardelijk worden + alleen toekenning als zzp’er een minimumbedrag opzij zet voor pensioen Eén basisverzekering voor alle werkenden Gerelateerd aan de zelfstandigenaftrek
ChristenUnie VAR moet terug Onduidelijk Onduidelijk Collectief op minimumniveau met een wachttijd van 8 weken; bijverzekeren is mogelijk Eigen verantwoordelijkheid
SGP Onduidelijk Behouden, maar gericht op opstartfase Behouden, maar gericht op opstartfase Niet verplicht Niet verplicht
50Plus Onduidelijk Onduidelijk Onduidelijk Onduidelijk Ondersteuning pensioenfonds

Dat partijen de zzp’er in het vizier hebben, dat mag duidelijk zijn. Toch lijken alle partijen ook te worstelen met de richting. Wellicht omdat “de zzp’er” niet bestaat? De toekomst zal het leren.

Danny Vesters en Loes Wevers