Flexibele arbeidsrelaties (intern) Pakket bezorgers bij PostNL zijn toch werknemers

Op 18 december 2015 heeft de kantonrechter in Haarlem uitspraak gedaan in 3 zaken, die waren aangespannen door pakketbezorgers van PostNL. In twee zaken heeft de kantonrechter geoordeeld dat deze pakketbezorgers een arbeidsovereenkomst hebben met PostNL. Zij zijn dus werknemer, en geen zzp-er.

Positie zzp-er

De arbeidsmarkt is sterk in beweging. Een van de ontwikkelingen van de laatste jaren is de snelle groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp-ers) op de arbeidsmarkt. Over de positie van zzp-ers wordt veel gediscussieerd. Dat komt omdat van oudsher de arbeidsrechtelijke bescherming gekoppeld is aan het bestaan van een arbeidsovereenkomst tussen een werkgever en een werknemer. Zzp-ers missen deze arbeidsrechtelijke bescherming. De discussie wordt bemoeilijkt, omdat in de praktijk de grens tussen werknemerschap en ondernemerschap niet altijd gemakkelijk is te trekken. Ook is de groep van zzp-ers heel divers: sommigen van hen kiezen bewust voor het ondernemerschap met alle risico’s die daarbij horen; voor anderen geldt echter dat de opdrachtovereenkomst vooral een middel voor de werkgever is om van de lasten van een arbeidsovereenkomst uit te komen (zoals de loondoorbetalingsplicht bij ziekte en de ontslagbescherming).

Pakketbezorgers PostNL

De pakketbezorgers bezorgen voor PostNL niet alleen pakketten, maar zij leveren PostNL ook de nodige kopzorgen. Een groep pakketbezorgers ligt al langere tijd met PostNL in de clinch. Dat leidde in juli van dit jaar al tot een staking, die PostNL via de rechter liet verbieden. Vervolgens zegde PostNL een aantal van deze pakketbezorgers de wacht aan. Die beslissing heeft er toe geleid, dat deze pakketbezorgers aan de rechter de vraag hebben voorgelegd of zij niet feitelijk als werknemers bij PostNL in dienst zijn – en dus dezelfde ontslagbescherming genieten als werknemers. In twee van deze zaken heeft de kantonrechter die vraag bevestigend beantwoord. Daarbij heeft de kantonrechter meegewogen dat sprake is van een maatschappelijk ongelijkwaardige positie en van ongeschoolde, laagbetaalde arbeid met een hoog productiegehalte. Ondanks het feit dat in de schriftelijke overeenkomst nadrukkelijk was bepaald dat geen sprake was van een arbeidsovereenkomst, oordeelt de kantonrechter op grond van de feitelijke uitvoering van de overeenkomst dat die als een arbeidsovereenkomst moet worden aangemerkt. Zo zijn de instructies die PostNL geeft over de manier waarop het werk moet worden uitgevoerd zo gedetailleerd, en ziet PostNL zo strikt op de naleving van die instructies toe, dat er nauwelijks invulling is van de ondernemingsvrijheid. Ook acht de kantonrechter van belang, dat de pakketbezorgers zodanig economisch afhankelijk zijn van PostNL dat zij niet als zelfstandig ondernemer zijn te beschouwen.

Overwinning?

Voor de pakketbezorgers betekent de uitspraak van de kantonrechter ongetwijfeld een overwinning. Maar voor de rechtspraktijk blijft de positie van de zzp-er versus de werknemer een puzzelstuk. Weliswaar heeft de kantonrechter in deze specifieke zaken weer wat handvatten aangereikt, maar feit blijft dat de discussie over de vraag hoe zzp-ers binnen de arbeidsmarkt moeten worden gepositioneerd, en in welke mate zij (arbeidsrechtelijke en fiscale) bescherming behoeven, niet zal worden beslecht zolang daarvoor door de wetgever geen duurzame en heldere kaders worden geboden.

Heeft u vragen over een opdrachtovereenkomst? Wij helpen u graag.
Voor vragen kunt u contact opnemen met Pauline Sick, Loes Wevers of Danny Vesters.